Herken je dat, dat het lieve gezeglijke meisje van 9, ineens kritiek op je heeft, dingen stom vindt of saai. Ligt het aan jou, aan de school of is er iets aan de hand met je kind? Ik ging in het kader van een ouderavond over dit onderwerp op zoek naar een theoretisch kader waarbinnen dit gedrag te plaatsen is. Ik kwam, net als 25 jaar geleden uit bij het boek van Bernhard Lievegoed “ontwikkelingsfasen van het kind”. Na 25 jaar toch weer nieuw en inspirerend.
Lievegoed beschrijft de ontwikkeling van de mens in fasen van 7 jaar. De fase van kinderen van 7-14 jaar kenmerkt zich door het feit dat het kind in de eerste 7 jaar een eigen binnenwereld heeft opgebouwd waarin het zich veilig voelt. Daar kan het nu, in de tweede periode van 7 jaar, mee in interactie gaan met de buitenwereld.
Kinderen tot een jaar of 9 zullen nog veel vanuit hun fantasiewereld beleven; het kind accepteert kritiekloos de autoriteit van de volwassene. Dat wat van buiten komt wordt enthousiast onderzocht. Alles in een sfeer van creatieve ontdekkingsdrang. Door de omstanders wordt deze periode vaak als heel harmonieus ervaren. Wij zien hier op Aventurijn dat dit de leeftijdsgroep is die altijd bezig is en overal aan mee wil doen. Het zijn de knulletjes die op avontuur gaan in de tuin, de kinderen die uren spelen met playmobiel, die menukaarten schrijven voor hun pannenkoekenhuis en even later weer geboeid luisteren naar een verhaal.
Rond het 9-10e jaar gaat de sluier van de fantasiewereld verdwijnen, daarmee verdwijnt ook een stuk van de veiligheid. Het kind gaat zichzelf als afgescheiden van de buitenwereld ervaren. De autoriteit van de volwassene is niet meer vanzelfsprekend. En natuurlijk moet daarmee worden geëxperimenteerd. Op deze leeftijd kan er uitgebreid gediscussieerd worden over spelregels, is het van belang dat alles “eerlijk” is en hoor je regelmatig: “Geen zin in!”.
Als de eerbied voor de menselijke autoriteiten vervalt, is het ,aldus Lievegoed, van belang daar andere zaken voor aan te dragen die passen bij de ontwikkeling van deze leeftijdsgroep. Hij noemt daarbij aandacht voor de natuur in al zijn grootsheid, of eerbied voor figuren die groter zijn dan de mens; de helden en ontdekkingsreizigers uit de geschiedenis of uit de mythische verhalen.
Mooi vind ik het altijd om dit soort theoretische bespiegelingen te koppelen aan dat wat ik om mij heen zie in de praktijk. Ja, dan denk ik aan die brutale opmerkingen, de kritische vragen, maar ook aan de enorme verwondering en betrokkenheid die deze leeftijdsgroep kan hebben als zij gepakt worden door onderwerpen uit de natuur.
Dan denk ik ook aan die rode koppies toen ik hen eens het verhaal vertelde over de twaalf werken van Hercules. Een jaar daarna deden we een spelletje Triviant met 2 partijen: de 12 jarigen tegen de 14-plussers. Je had die triomfantelijke gezichten moeten zien toen zij de “groten” konden aftroeven omdat zij álle 12 werken van Hercules nog wisten te benoemen. Het verhaal was op vruchtbare bodem gevallen.
“Ontwikkelingsfasen van het kind” Bernhard Lievegoed bestellen
Posted in: Algemeen, blog schoolleider, Informail Berichten.