Dit artikel schreef Hannah de Vos-Beckers, oprichter en schoolleider van Aventurijn over ADHD in het tijdschrift Pure Child
Alle Dagen Heel Druk….nou en?
Hannah de Vos-Beckers is schoolleider en begeleider op de vernieuwende school Aventurijn. Zij richtte deze 20 jaar geleden op met haar man Michaël de Vos. De kinderen leren er van het leven, ieder op zijn/haar eigen, unieke manier.
In dit artikel gaat zij in op wat het stempel ADHD zegt over het onderwijs. Hoeveel ADHD stempels zouden er gegeven worden als wij het onderwijs anders inrichten?
Het klinkt misschien raar voor iemand met ruim 20 jaar onderwijs ervaring, maar voor het schrijven van dit artikel heb ik Wikipedia er nog eens op nageslagen; wat is ADHD precies?
De reden dat ik dit deed, is dat ik in mijn dagelijkse praktijk mij slechts van 1 kind ( 15 jaar geleden) herinner dat hij het stempel ADHD had. Hoe is dat mogelijk?
“Kenmerkend zijn impulsief gedrag, concentratieproblemen, rusteloosheid en leermoeilijkheden.” staat er op Wikipedia te lezen. Een stukje verder: : “In een Zwitsers onderzoek bleek dat in 75 % van de gevallen de diagnose ADHD ten onrechte wordt gesteld. Wanneer het om een jongen gaat is de kans op een foute diagnose nog groter.”
Educogene stoornis
Als ik alleen naar deze citaten kijk dan komt toch onvermijdelijk de vraag omhoog hoe deze kenmerken zijn vast te stellen en hoe het kan dat er ruim 75% foute diagnoses gesteld worden. Ik neem aan dat de vier kenmerken die genoemd zijn, eigenschappen zijn die aan het kind worden toegeschreven, uitgaande van een reguliere klassituatie: Kinderen moeten stilzitten, zich concentreren op zaken die hen niet interesseren en dan verwacht men ook nog dat het goed kan leren… Wat zou er gebeuren als we dat stempel eens omdraaien: niet het kind is heeft ADHD, maar er is sprake van een “educogene stoornis”. Wij hebben die term ooit eens schertsend bedacht als stoornissen die veroorzaakt zouden kunnen zijn door het onderwijssysteem. Het onderwijs maakt dat het kind bepaald gedrag laat zien dat in de schoolsituatie als ongewenst wordt bestempeld. Met andere woorden we moeten naar het onderwijs kijken.
Boris is 6 als hij bij ons op school komt. Ouders willen hem geen stempel geven, maar willen dat hij gezien wordt in wie hij is. Dat past bij onze visie. Boris houdt van bewegen; hij speelt hier hele dagen buiten, en als er geklust moet worden, staat hij vooraan om te helpen. Uren kan hij dat volhouden. Zeer geconcentreerd kan hij bouwen; hutten, steden van blokken, Knex bouwwerken. Ook met sport is hij gedreven en vol focus. Stil zitten is gewoon niets voor hem, activiteiten in een grotere groep is ook lastig, één op één gaat prima. Lezen vindt hij moeilijk, maar wil hij wel: elke dag een kwartiertje. Is Boris een ADHD kind? Ik heb geen idee. Ik weet wel dat hij het op een reguliere school niet gered zou hebben: stil zitten, dingen moeten doen waar hij absoluut geen interesse in heeft, misschien was hij dan één van die 75% foute diagnose geweest.
Wikipedia meldt vervolgens dat ADHD drie maal vaker voorkomt bij jongens en vooral bij stress en in een drukke omgeving. Ook hier kan ik niet om het onderwijs heen. Al vaker is onderzocht dat het onderwijs teveel gericht zou zijn op de wijze van leren van meisjes. Jongens hebben van nature vaak meer behoefte aan fysieke uitdagingen. Daarnaast is een klas met 20-30 kinderen in een kleine ruimte niet bepaald prikkelarm te noemen. Stress ligt op de loer als je dingen moet doen die je niet kunt, moet presteren en dreigt te falen.
Wat dan wel?
Tot zover mijn opmerkingen rondom de diagnose ADHD in relatie tot het onderwijssysteem: maar wat dan wel? Ik pleit voor plekken waar kinderen mogen zijn die ze zijn: druk, verlegen, creatief, sportief, of cognitief ingesteld. Het maakt niet uit. Plekken waar kinderen alle dagen druk mógen zijn, waar ze zich kunnen concentreren op dat wat voor hen belangrijk is. Veel natuur om tot rust te komen, dieren om te knuffelen en te verzorgen. Gelukkig komen er steeds meer kleine schooltjes waar men dit kan bieden, en ook is thuisonderwijs voor sommige kinderen een optie. Hoe mooi zou het zijn als wij die 75% foutdiagnose kunnen reduceren tot 0% Als wij met elkaar kunnen accepteren dat iedereen nou eenmaal anders is, en dat we het met elkaar moeten doen; elkaar aanvullend en verrijkend in plaats van iedereen langs dezelfde lat leggen.
Spiegels
Daarvoor zullen wij als volwassen wél onze overtuigingen onder de loep moeten nemen. Deze extraverte kinderen kunnen ons vaak als geen ander uitdagen om naar ons zelf te kijken. Zij kunnen enorme spiegels zijn die laten zien waar wij ons toe te verhouden hebben. Zij spiegelen onze angsten – “niet te hoog die boom in!”-, of onze vooroordelen – “ je moet toch wel de tafels uit je hoofd kennen als je 7 bent”- Het gaat er dan ook om je vooroordelen opzij zetten en die te onderzoeken, om je eigen grenzen durven te stellen vanuit liefde naar jezelf én het kind in plaats vanuit pure autoriteit. Als je dan goed kijkt zie je bruisende kinderen, met heel veel energie, creatieve ideeën en doorzettingsvermogen. Als je dat steeds kunt blijven zien, hen zoveel mogelijk in hun kracht kunt zetten, dan komt het wel goed met die drukke kinderen; dan zie je dat het pareltjes zijn.
Bij een intake gesprek vertelde een meisje van 13 mij overtuigd dat zij zich écht niet kon concentreren. Gedurende het gesprek bleek dat zij enorm van tekenen hield, dat kon ze na school uren achter elkaar doen… “Volgens mij kan jij je dus eigenlijk heel goed concentreren…..” Ik zal haar verbaasde en opgeluchte blik na deze opmerking niet gauw meer vergeten; ze kon het wél!
Alle Dagen Heel Druk….nou en?
Hannah de Vos-Beckers
www.aventurijn.org
Boeken tip: “Moeilijke kinderen bestaan niet” Henning Köhler
Posted in: Algemeen, blog schoolleider.