Deze vraagwordt regelmatig gesteld op informatiemiddagen. Uiteraard is dit een lastige vraag omdat de manier waarop hoogbegaafdheid wordt geuit bij elk kind verschillend is.
Allereerst is er natuurlijk de vraag; wat is hoogbegaafdheid precies? Ooit las ik een artikel waarin beweerd werd dat alle babies in principe zeer intelligent geboren worden, maar dat dat uitdooft. Met andere woorden zou het zo kunnen zijn dat wij opvoeders en onderwijzers kinderen dommer maken in plaats van slimmer, wat toch het idee achter onderwijs is….?
Laat ik deze vraag eens vanuit mijn eigen observaties bekijken. Op Aventurijn zijn er kinderen die hier vanaf hun jonge jaren opgroeien en nooit enige tests hebben gedaan. Ook zijn zij nooit onderworpen geweest aan het traditionele schoolsysteem of voorgeprogrammeerde lesjes. Ik kan dus niet met zekerheid zeggen of zij hoogbegaafd zijn of niet.
Wat ik wel zie is dat zij onderzoekend de wereld verkennen, gretig informatie opzuigen die hen interesseert en alles op hun eigen tijd en tempo doen. Zo las de jongen die nu op de Technische universiteit zit pas toen hij 10 was en schrijven….ach dat kwam later nog wel eens. Kinderen leren vaak heel anders dan wij denken. Ik zeg wel eens voor de grap; op een reguliere school leer je in een lijn; van A naar B. Op Aventurijn leer je driedimensionaal; vanuit een geheel. Bezoekers van buiten valt op dat de kinderen op Aventurijn zo wijs zijn. Maar zijn ze dan dus hoogbegaafd?
Meestal worden kinderen pas tot hoogbegaafdheid bestempeld als zij in het reguliere onderwijs niet lekker draaien; ze vervelen zich, gaan onderpresteren of slaan een klas over en redden het sociaal emotioneel niet. Dan worden ze getest en blijken “hoogbegaafd”. De vraag is natuurlijk of dit iets zegt over het onderwijs, of dat het iets zegt over het kind.
Maar hoe dan ook, deze kinderen passen vaak niet op een reguliere school. Soms komen ze bij Aventurijn of een andere democratische school terecht. Wat ik dan zie is dat deze kinderen en jongeren helemaal niet grijpen naar de standaard boekjes en lesjes (al helemaal niet naar het zgn, verrijkingsmateriaal). Zij gaan (soms na een periode van unschooling) vaak juist heel zelfstandig projecten doen. Sommige kinderen zie je spel gaan doen dat zij eerder hebben overgeslagen : een meisje van 8 ging bij ons uitgebreid in de poppenhoek spelen of een jongen van 11 was niet weg te slaan uit de bouwhoek – of ze zijn juist heel erg bezig op sociaal gebied.
Wat ik eigenlijk bij al deze “hoogbegaafde” kinderen zie is dat als je hen de ruimte geeft hun eigen weg te gaan, zij die weg ook gaan en daarin de uitdagingen zoeken die passen bij hun intellectuele ontwikkeling: Met een aantal kinderen werd een proefje gedaan met een zoutwateroplossing; er werd een touwtje in gehangen en het idee was dat daar in de loop van tijd zoutkristallen aan zouden groeien. Een zgn. hoogbegaafde jongen deed ook mee, hij zocht in dit experiment echter zijn eigen uitdagingen: “wat nou als het water groen is” of: “gaat het ook, en wellicht sneller, als je het water kookt?”
Ouders zijn vaak bang dat hun hoogbegaafde kind op Aventurijn wellicht niet meer naar de universiteit kan. Mijn reactie is dan meestal: Als die opleiding de plek is waar hij/zij gelukkig is, dan gaat dat ook vanuit hier lukken, dan is er motivatie en richting . De weg er heen is wellicht anders; maar soms zijn ongeplaveide wegen wel zo waardevol!
Posted in: Algemeen, blog schoolleider.